In Lemelerveld staan op diverse plaatsen kunstwerken. Die werken hebben allen hun eigen geschiedenis. Waarom staan ze op die plek? Wie is de kunstenaar of ontwerper? Wie hebben of wie heeft dit kunstwerk onthuld en wanneer? Allemaal vragen die ik per kunstwerk hoop te gaan beantwoorden. Een keer in de zoveel weken zal daaraan een artikel gewijd worden. Ook een foto van het kunstwerk zal niet ontbreken.
DE TOLPLAATS
Als je over het fiets-/wandelpad bij de Mölnhoek of aan de overkant over Kanaaldijk Noord gaat, dan valt je meteen het witte kunstwerk De Tolplaats op. Aan weerszijden in het kanaal staan 2 witte hekken tegenover elkaar met een aanlegsteiger. De hekken verwijzen naar vroegere tolplaatsen in het kanaal. Niet zo vreemd dus dat dit kunstwerk, gemaakt door kunstenaar Ben Raaijman hier op aansluit.
Canonkunst
In het kader van het project Canon & Ruimte werden15 kunstwerken in de openbare ruimte in de provincie Overijssel gerealiseerd. De Tolplaats is hiervan het negende. De werken hebben allen een gebeurtenis of thema uit de lokale of regionale canon als vertrekpunt en hebben een relatie met de plek waar ze staan. Het is op verzoek van de Provincie Overijssel ontwikkeld en het idee is afkomstig van Kunstenlab uit Deventer en de IJsselacademie. Dit in vervolg op het succes van de Canon van Overijssel, een project waarin de IJsselacademie belangrijke momenten uit de lokale geschiedenis van Overijssel heeft vastgelegd.
Voor deze kunstopdracht waren drie kunstenaars uitgenodigd een schetsvoorstel te maken en te presenteren aan een commissie. Deze commissie was samengesteld uit leden van het Kunstenlab uit Deventer, de kunstcommissie van de gemeente Dalfsen, de Historische Werkgroep Lemelerveld, Plaatselijk Belang Lemelerveld en omwonenden. Het voorstel van kunstenaar Ben Raaijman vond men het meest bijzonder en passend bij de vraag.
De kunstenaar
Ben Raaijman (1959) is de ontwerper van De Tolplaats. Hij studeerde aan de Academie voor Kunst en Industrie (AKI) in Enschede. Na zijn opleiding vestigde hij zich als zelfstandig beeldend kunstenaar. Hij houdt zich vooral bezig met kunst in de openbare ruimte. In veel gemeenten in Nederland zijn kunstwerken van hem te zien. Omdat het kanaal van groot belang was voor de ontstaansgeschiedenis van Lemelerveld heeft Ben Raaijman dit gekoppeld aan vroeger tijden toen er tol geheven werd langs het Overijssels Kanaal. Verbinding, ontmoeting en beleving staan hierbij centraal.
Onthulling
Op woensdag 17 december 2014 werd het kunstwerk onthuld door de toenmalige Wethouder van de gemeente Dalfsen: Maurits von Martels. Dit in het bijzijn van de kunstenaar, leden van de Historische Werkgroep Lemelerveld, Plaatselijk Belang, de heer Koen Bril van Kunstenlab en diverse genodigden. Hierbij werd nog eens de nadruk werd gelegd op de thema’s verbinding, ontmoeting en beleving.
Het kunstwerk is gefinancierd door de Provincie Overijssel en is geschonken aan de Gemeente Dalfsen, die het kunstwerk nu beheert. Op Internet is veel informatie te vinden over de werken van de kunstenaar maar ook over het kunstwerk De Tolplaats en de historie van het kanaal.
Tekst en foto’s Annet Schoorlemmer
(met dank aan de Historische Werkgroep Lemelerveld en Hans Heerink)
3 gedachten over “Kunstwerken in Lemelerveld (5) De Tolplaats”
Hartelijk dank voor dit mooie artikel.
Misschien nog een interessante aanvulling. In de Kanaalvisie is de wens aangegeven voor een plek om bij het water te kunnen komen. Het kunstwerk sloot hier goed bij aan. De plek van het kunstwerk is tot op de cm nauwkeurig ingemeten, zodat het middelpunt hiervan samenvalt met de recent gebouwde woningen aan de Molnhoek. Kunstwerk en deze woningen zijn dan ook op elkaar afgestemd.
En de rollepaal, hoort deze ook bij het kunstwerk?
Die staat in de bocht bij het kanaal. Ik denk dat het diende om de trekschuit de juiste kant op te krijgen, maar dat is vooral mijn interpretatie
Ik ben benieuwd
De Historische Werkgroep Lemelerveld heeft twee replica’s van de rollepalen aangebracht met steun van de gemeente. Ze zijn volgens mij geen onderdeel van het kunstwerk maar ze horen wel bij de geschiedenis van het kanaal. Ze dienen inderdaad om de schepen te helpen de haakse bocht goed te kunnen maken. Bij de palen staan plaatjes met de uitleg.